Bilimsel atıf göstergeleri, yazarların veya kuruluşların bilimsel yayın faaliyetlerinin indekslerini, derginin bilimsel ağırlığına bağlı olarak yayınların önemini vs. yazarların ve kuruluşların araştırma faaliyetlerinin nitelik ve niceliğini çeşitli kategorilerde karşılaştırma ve sıralamalarını tespit ve değerlendirmek için kullanılır.
Günümüzde çok sayıda uluslararası alıntı sistemi (bibliyografik veritabanı) vardır: Bilim Ağı, Scopus, Astrofizik, PubMed, Matematik, Kimyasal Özetler, Springer, vb. Bilim ve Scopus sistemi. Bu sistemlere dahil edilen kütükler ККСОН МОН РК. tarafından resmi olarak tanınır.
Web of Science, uluslararası yayınlara dair önemli bir platformdur. Hikayesi, 1964’ten bu yana, Bilimsel Bilgi Enstitüsü (ISI) tarafından scientometri kurucusu Eugene Garfield’ın rehberliğinde yayımlanan Science Citation Index (SCI) ile başlamıştır.
2017’de bağımsız şirket Clarivate Analytics, ISI geleneğine ve tam bir bilimsel ve teknik bilgi döngüsü için araç geliştirmeye devam etti. Bilim Ağı, Clarivate Analytics’in ana bilgi platformlarından biri olmaya ve gelişmeye devam etmektedir.
Atıf gösterme endeksleri Web of Science Core Collection:
- Science Citation Index Expanded, с 1975
- Social Sciences Citation Index, с 1975
- Arts & Humanities Citation Index, с 1975
- Emerging Sources Citation Index, с 2015
- Conference Proceedings Citation Index, с 1990
- Book Citation Index, с 2005
AYU Bilim Ağı Veri Tabanı (TİBİTAK-ULAKBİM-EKUAL)
ULAKBİM : Ülkemizdeki en zengin basılı ve elektronik bilgi kaynaklarına sahip olan Cahit Arf Bilgi Merkezi aracılığı ile ülke çapındaki bilimsel eserlere erişim olanağı sunmaktadır. ULAKBİM’e bağlı ulusal veri tabanları biriminde dergilerin arşivlenmesi, bazı istatistiki verilerin elde edilmesi ve bu bilgilerin belli bir bölümüne son kullanıcılar tarafından internet ortamında erişilebilmesi için bazı sistemler geliştirilmiştir.
Ayrıca bakınız: Yararlı Linkler
uvt.ulakbim.gov.tr/toplanti/uay10/aasan1.pdf
Springer Link’in elektronik bilgi kaynaklarına erişim için ULAKBİM ‘in (Türkiye) elektronik bilgi kaynakları veri tabanını kullanmanız önerilir.
Atıf Bildirim ve Ölçümlendirmeler: Bibliyometrik-Etki faktörü nedir?
Temel Tanımlar ve Örnekler:
Bilimsel makalelerin atıf indeksi, bu yayınlarda belirtilen referansları endeksleyen ve bu referansların nicel göstergelerini sağlayan bilimsel yayın veritabanıdır.
-Yazar bir alıntı endeksine sahip olamaz, ancak bir atıf indeksi olabilir.
-Her bir belirli kaynaktan yapılan atıf göstergelerinin hesaplanması, bu kaynakta yer alan bilgilere (kaynaklar) dayanılarak gerçekleştirilir, bu nedenle aynı yazarın farklı kaynaklardaki atıf göstergeleri farklı olabilir.
Etki Faktörü Nedir?
Bilim insanlarının seviyesi ve akademik yayınlarının değerlendirilmesinde iki standart yolu vardır.
-Birincisi alıntı indeksi,
-İkincisi etki faktörü.
Etki faktörü, 1960’lı yıllarda yapısal bir dilbilimci ve Pennsylvania’daki Bilimsel Bilgi Enstitüsü’nün (ISI) kurucusu Eugene Garfield tarafından önerildi. Bu öneri geliştirilerek süreli yayınlardaki makalelerden yapılan alıntıların göreceli bir göstergesi olarak yaygınlaştı.
Atıf indeksleri, içeriğindeki bilimsel kaynaklarda yayımlanan yayınları ve bu çalışmaların aldığı atıfları listeleyen indekslerdir. Üniversiteler ve YÖK, URAP ya da Times Higher Education gibi kuruluşlar yayın değerlendirmelerini çeşitli atıf indekslerine göre yapmaktadırlar. Başlıca atıf indeksleri şunlardır:
Web of Science
Web of Science konu başlığı, yazar, başlık, DOI, adres vb. parametreler üzerinden yayınların aldığı atıf sayılarına erişim sağlar. Yapılan aramanın ardından elde edilen sonuçlar “Create Citation Report” (Atıf Raporu Oluştur) seçeneği ile ayrıntılı olarak analiz edilebilir. Bu raporlama seçeneği araştırmacının makalelerine yapılan toplam atıf sayısının yanı sıra, araştırmacıya ait h-indeks bilgisi ve çeşitli grafiklerden oluşan ayrıntılı analizler sunar. Ancak bu bilgiler yalnızca Web of Science içerisinde yer alan kaynaklara yapılan atıfları yansıtmaktadır. Web of Science içerisinde yer almayan kaynaklara yapılan atıfları da rapora dahil edebilmek için “Cited Reference Search” (Atıf Yapılmış Başvuru Kaynakları Araması) yapılmalıdır.
Scopus
Scopus, akademik dergi, kitap ve konferans kitapçıklarında yer alan yayınların atıf değerlerini sağlayan bir atıf indeksidir. Scopus’ta indekslenen yayınlara yazar, başlık, konu başlığı, adres, kaynak adı, DOI vb. parametrelerle erişim sağlanabileceği gibi, araştırmacı ve kuruma ait profil sayfalarından da ilgili yayınlara ulaşılabilmektedir. Ayrıca “view citation overview” seçeneği ile yayının senelik atıf sayılarına erişim de mümkündür.
YÖK ve URAP akademik performans değerlendirme konusunda Web of Science ve Scopus atıf indekslerini ve Google Scholar’ı temel almaktadır.
Uluslararası Atıf İndeksleri- Internatıonal Citatıon Indexes
Arts & Humanities Citation Index (AHCI) : Thomson Reuters’in sağlık ve bilim bölümü tarafından yayınlanmaktadır.
SCI (Science Citation Index) – Expanded ISI : Web of Science tarafından kullanılan indekstir. SCI-Expanded araştırmacılar için tüm bölgelerdeki araştırma verileri, kitaplar ve yayınlarla bağlantı kurarak geniş kapsamlı bir veritabanı oluşturmaktadır.
Social Sciences Citation Index (SSCI) : SSCI ile sosyal bilimler alanındaki yayın ve bilgilere hızlı bir şekilde erişilebilmektedir. SSCI kapsamında 50 farklı disiplinde 3000’in üzerinde dergi taranmaktadır.
EBSCO : Birçok veritabanı tam içerikli dergileri veritabanlarına alarak bu içeriği satmaktadır.
Chinese Science Citation Database (CSCD) : Çinli bilim insanlarının talepleri ile Documentation and Information Center of the Chinese Academy of Sciences (DICCAS) veri tabanı. Çin’deki 1200 bilimsel yayına ait yaklaşık 2 milyon kayıttan oluşmaktadır
Etki faktörü hesaplama örnekleri:
h-index (h endeksi, h-factor, h-faktörü) bir bilim insanının akademik etki alanını ve boyutunu gösteren bir ölçüdür. H harfi bu endeksin ilk hesaplayıcısı olan Jorge Hirsch’ten gelir. Şöyle bir örnekle açıklamak mümkümdür: 400 yayını bulunan bir bilim insanının h-index’i 52 ise söz konusu 400 yayından 52’si en az 52 atıf almıştır, kalan 348’i ise 52 den az atıf almıştır.
ÖRNEKLER:
Etki Faktörü (Impact Factor): Bir dergide yayımlanmış atıf yapılabilecek yeni makaleler ile atıflar arasındaki orandır. Her bir yayımlanmış makale başına alınan ortalama atıf sayısını gösterir.
h-göstergesi herhangi bir grup makale için uygulanabilir. Gösterge, incelenen makalelerin sayısını aşamadığı gibi, tamamen inaktif olan bir yazar için h göstergesi h=0 şeklinde tanımlanır.
Ayrıca Bakınız: